Prof. Dr. Hamza Kandur- Loughborough University of Technology(Yüksek Lisans), University College London(Doktora) – İngiltere
Kendinizi kısaca tanıtır mısınız?
İsmim Hamza Kandur. 1992 yılında Londra’da Doktoramı tamamladıktan sonra Türkiye’ye döndüm. Marmara Üniversitesinde çalışmaya başladım. O gün bugündür buradayım, şu an Bilgi ve Belge Yönetimi Bölüm Başkanlığı yapmaktayım.
Lisans eğitiminizi hangi üniversitede aldınız?
Hacettepe Üniversitesi – Edebiyat Fakültesi – Kütüphanecilik Bölümü.
Lisansı bitirdikten sonra aynı yıl içinde MEB’in açılan yurt dışı burslarını kazandım ve 1987 yılında İngiltere’ye gittim. Önce kısa bir süre dil eğitimine devam ettim. Sonrasında yüksek lisans ve doktora yaptım ve Türkiye’ye geri döndüm.
Yüksek lisans ve Doktorayı hangi Üniversite ve hangi bölüm üzerine yaptınız?
Loughborough University of Technology / Archivesand Information Studies (Yükseklisans) Elektronik Arşivleme University College London / Management of Electronic Records (Doktora) Elektronik Belge Yönetimi
Lisansüstü eğitiminiz için neden bu ülkeyi tercih ettiniz?
Benim gittiğim sene MEB ülkeyi veriyordu. Seçme şansım yoktu. Benim kazandığım burs İngiltere üzerineydi. Ama MEB en uygun ülkeyi seçmişti. Benim gittiğim dönemde İngiltere’de bu bölüm oldukça iyiydi.
Yurt dışına gidiş sürecinden bahseder misiniz? Burs karşılıklı mıydı?
Burs hizmet karşılığında verilen bir burstu. Türkiye’de döndüğünüzde hizmet verme karşılığıydı. Şöyle, eğitiminizi başarı ile tamamlayıp Türkiye’ye döndüğünüzde ve burada hizmet karşılığını verdiğinizi herhangi bir ödeme yapmazsınız. O zaman bir bakıma karşılıksız olmuş oluyor. Ama tabii şartları yerine getirmezseniz ödeme yapıyorsunuz. Benim için öyle bir durum söz konusu değildi ben Türkiye’ye döndüm ve mecburi hizmetimi tamamladım.
Bursun şartlarını anlatır mısınız?
1416 sayılı yasanın gereği bir yıla karşılık iki yıl yani orada kaldığınız sürenin iki katı kadar Türkiye’de hizmet karşılığı var. Ben orada toplamda dil eğitimi, yükseklisans eğitimi ve doktora eğitimi olmak üzere beş buçuk yıl kaldım. Türkiye’de de on bir yıl mecburi hizmetimi tamamladım.
Lisansüstü eğitiminiz için neden yurtdışını tercih ettiniz?
Burs imkanı olması, iş garantisinin olması kaldı ki bazı alanlarda biz hala Batıda ki eğitim sistemini yakalamış değiliz. Benim çalıştığım alan da o alanlardan biriydi. Elektronik Belge Yönetimi alanı benim İngiltere’ye gittiğim yıllarda Türkiye’de yoktu zaten. Dolayısıyla bunu yurtdışında yapma zorunluluğum zaten vardı. Orda aldığımız eğitimi Türkiye’de yaygınlaştırmak için çalışmalar yapıyoruz.
Lisansüstü eğitiminizde yaşadığınız deneyimlerden bahseder misiniz?
Özellikle üniversite ortamı çok farklı. Hoca-öğrenci ilişkisi çok daha farklı bir seviyede. Daha çok ikili ilişkilerin olduğu özellikle danışman hocaların öğrencilerle olan ilişkisi çok daha ileri düzeyde. Üniversitenin öğrencilere sunduğu alt yapı çok ileri düzeyde. Ve o anlamda bakıldığında üniversiteleri Avrupa’ya gidince yeniden keşfetmiş oldum. Çok ciddi ve farklı tecrübe. Ve ben lisansı farklı üniversitede yükseklisansı farklı bir üniversitede doktorayı farklı bir üniversitede yaptığım için üç farklı üniversite eğitimi alma imkanı oldu. Ve şu an dördüncü bir üniversite olan Marmara’da çalışıyorum. O anlamda çok zengin bir akademik deneyim oldu benim için. Ben çok ciddi bir tecrübe olduğunu düşünüyorum. Hem de yurtdışında yer aldığım üniversiteler en iyi üniversiteler. Türkiye’de doktorayı bu kadar hızlı tamamlayıp iş hayatına girmek böyle mümkün olmayabilirdi o anlamda da büyük bir tecrübe olduğunu düşünüyorum.
Lisansüstü eğitiminiz boyunca herhangi bir konferans veya seminerlere katıldınız mı?
Katıldım. Hatta workshoplara da katıldım. Üniversitemin yurtdışı projelerine katıldım. Afrika’da projeler yaptık. Görevli olarak bulundum. Daha sonra hocamla Almanya da bir konferansa katıldım. Sonrasında doktoramın hemen bitiminde Malezya’da bir konferansa katıldım yine doktora hocamla birlikte. Orada konuşmalar yaptım. O tür imkanlar açısından da önümüz açıktı.
Bunların size ne faydası oldu?
Şöyle, orda öğrendiklerimi buraya dönüp öğrencilerime aktarma imkanım oldu. Bakıldığında asıl faydası bu zaten. Orda alınan bilginin transferinin Türkiye’de yapılabilmesi. Farklı üniversiteler de farklı bilgi kaynaklarından alınan bilginin aktarılması önemli bir avantaj. Bir kaynaktan aktarmaktansa farklı üniversitelerin geleneklerini görüp karşılaştırıp aktarmak daha faydalı tabii ki. Bir başka faydası da dünyanın çeşitli ülkelerinden öğrencilerle beraber okumak. Bu da bir başka zenginlik tabii. Her birinin farklı bir zenginlik getirdiğini, farklı tecrübeler aktardığını düşününce büyük bir faydası oldu.
İngiltere’de dil sorunu yaşadınız mı?
Yaşamadım, tabii aldığım burs gereği gittiğimde dil eğitimi almıştım. Sonunda sınavlara girdim ve başarılı olunca yükseklisansa başladım. Tabii ilk yıl dil açısından çalışmam gerekti ama o ülkede o ülkenin dilini kullanıp yazınca daha kolay oluyor.
Ülkede yaşam şartları nasıldı?
İngiltere pahalı bir ülke, bir sıkıntısı bu. Özellikle Londra’da okuyorsanız ki ben Londra’da okudum, daha pahalı bir şehir tabii. Bursla geçinmek biraz zorlayabiliyor. Bunlara ek ilave iş yaparak, geçici işlerle çalışarak geçinebiliyorsunuz. Bir zorluğu o vardı. Bunun dışında siz girdiğiniz ortama entegre olabiliyorsanız bir zorluk yaşamazsınız. Ama tabii bahsettiğim 1987-1992 arası dönem. Şimdi ise batıda yükselen bir Türk karşıtlığı var. Bu durum orada okuyan arkadaşlarımızıolumsuz etkileyebilir. O durumda biraz dikkatli olması gerekiyor. Bir de yurtdışına giden öğrenci sadece eğitim amaçlı gitmiyor aslında Türkiye’nin bir elçisi olarak da gidiyor. Yani ülke için merak edilenler, yaşanan olaylar, kültürümüz, geleneklerimizi de temsilen gidiyor. O yüzden giden öğrencinin biraz daha donanımlı, bilgili gitmesinde fayda var.
Kültür açısından zorluk yaşadınız mı?
Tabi arada kültür farkı var. Dolayısıyla bizim onlarla aynı düşüncede olmamız zaten düşünülemez. Ama karşıdaki insana saygı ile bakıldığı zaman kültür çok da sorun olmuyor. Yani ne biz kendi kültürel özelliklerimizden vazgeçeceğiz ne de karşıdakinin bizim gibi bakmasını isteyeceğiz.Dediğim gibi sadece saygıyla bakmamız gerekiyor. O anlamda bir sorun olmuyor. Kaldı ki ben bir İngiliz’le evlendim. Bu açıdan kültürel farkı en iyi anlayabilecek kişilerden biriyim. Ama biz biliyoruz ki onun ailesi yabancı bir aile ve benim ailemde onlara yabancı bir aile. Dolayısıyla bir sorun çıkmıyor.
İngiltere’nin insanları için soğuk diyorlar. Adapte olmakta zorluk yaşadınız mı?
Hayır yaşamadım. Şöyle, İngiltere de siz sabah yürüyüşe çıkın en az iki kişiden birisi size selam verir ama Türkiye’de çıkın kimse kimseye selam vermez. O soğukluk aslında bizim yaptığımız bir şey. Soğukkanlılık farklı bir şey ama soğuk olmak farklı bir şeydir. Zannediyorum bizim sıcaklık soğukluk yargımız oradan kaynaklanıyor. Ben soğuk olduklarını düşünmüyorum. Ama şöyle kurallar var çok net bir şekilde birçok aile çocuk 18 yaşını tamamladığı zaman hiçbir sorumluluk hissetmez. Artık kendi ayaklarının üzerinde dur der. Belki bu yüzden de böyle düşünüyor olabiliriz. Ama bu tabi orada farklı bir olgunluk seviyesi oluşturuyor.
Türkiye’ye döndüğünüze pişman oldunuz mu?
Hayır olmadım. Ama zorlandım. Türkiye’ye döndüğümde yaşaması zor bir şehirdi İstanbul. İlk zamanlarda çok zorlandım. Ama sonuçta burası bizim vatanımız yani pişmanlık tabi ki olmadı.
Lisansüstü eğitimini yurtdışında almak isteyen öğrencilere tavsiyeleriniz nelerdir?
Benim tavsiyem şu, bütün imkanları zorlasınlar. Tabi Türkiye’de kötü olduğu anlamında söylemiyorum ama yurtdışı tecrübesi çok farklı. Farklı üniversiteler, farklı tecrübeler yaşasınlar. Yani imkanları sonuna kadar zorlamalarını tavsiye ederim. İkinci olarak da oraya gittiklerinde Türkiye’yi de temsil ediyorlar. O konuda donanımlı gitmelerini tavsiye ediyorum. Özellikle Türkiye’nin sıkıştırıldığı konular sorulacaktır. O konuda da ayağı yere basan cevaplar verebilmek için kendilerini geliştirsinler.